Boekenkeuze

De boekencommissie

De commissie die ieder jaar de boeken uitkiest, bestaat uit ongeveer 10 mensen uit Drenthe, aangevuld met een aantal mensen uit Groningen en Overijssel, waar ook literatuurclubs zijn aangesloten bij de SLD. Het is een gevarieerd gezelschap: vrouwen, mannen, allerlei beroepsgroepen, bestuursleden van de SLD, maar ook ‘gewone’ leden. Twee dingen hebben ze gemeen: ze lezen graag en veel en praten graag over boeken. Ze zijn dan ook allemaal lid van een van de aangesloten literatuurclubs.
De commissie leest het hele jaar door met in het achterhoofd de keuze die uiteindelijk gemaakt moet worden. Vanaf september begint het serieuze werk: vanaf dan komt de commissie iedere maand bij elkaar om de gelezen boeken te bespreken. Op het hoogtepunt, ergens in november, staan er wel 80 tot 100 boeken op de lijst. Dan is het een kwestie van schrappen en het mooiste overhouden. En toch ook nog weer nieuwe boeken toevoegen, omdat de SLD een zo actueel mogelijk pakket wil aanbieden. In januari is er nog een lijst van 12 boeken over, waar de commissie er eind februari vier uit kiest. Die keuze moet zo vroeg gemaakt worden, om het pakket voor de zomervakantie bij de leden af te kunnen leveren. Uitgevers moeten vaak speciaal voor de SLD een extra druk produceren. Vervolgens vergt het nog heel wat tijd en vrijwilligerswerk om uit een paar duizend boeken de juiste aantallen boekenpakketten samen te stellen.

Waar let de commissie op? De criteria

• Leesplezier staat voorop. Een subjectief begrip. De jaarlijkse evaluaties van de leden over de gekozen boeken geven de commissie een steeds beter beeld van wat de leden aanspreekt.
• De boeken moeten een bepaalde literaire uitdaging hebben: stijl, taalgebruik, structuur, originaliteit, de manier waarop een verhaal verteld wordt, …
• De boeken moeten veel stof voor discussie opleveren, zowel wat manier van schrijven betreft als de thema’s die erin voorkomen
• De commissie stelt altijd een gevarieerd pakket samen: dun, dik, wat moeilijker, wat makkelijker, verschillende thema’s, verschillende schrijfstijlen…
• De commissie gaat voor een frisse en originele keus: ze wil de lezers graag laten kennismaken met boeken waar ze zelf niet zo gauw op komen en die toch heel erg de moeite van het lezen en bespreken waard zijn
• De commissie wil graag actueel zijn: Meestal gaat het om boeken die het voorafgaande jaar verschenen zijn. Soms zijn het ook boeken die voor het eerst in het Nederlands zijn vertaald. Dat heeft ook een praktische reden: De boeken moeten in een grote oplage leverbaar zijn. Vaak brengen uitgevers speciaal voor de SLD een extra druk uit. Dat willen ze niet voor ieder willekeurig boek doen.

De boekencommissie kiest zelf

Omdat het onmogelijk is om alle literatuur te lezen die uitgegeven wordt, laat de commissie zich bij de keuze wat ze gaat beoordelen, in principe leiden door recensies in gerenommeerde media. De commissie opereert geheel onafhankelijk van uitgevers en van schrijvers die zelf hun boeken ter beoordeling aanbieden.

Boekenpakket seizoen 2020 – 2021

Hieronder eerst een korte beschrijving van het boek. Daarna, in cursief, de overwegende mening van de boekencommissie.

De kaalvreter | Machteld Siegmann

We starten in oktober 2020 met een knap debuut van een Nederlandse schrijfster. Een jong meisje wordt tijdens de oorlog ondergebracht bij een pleeggezin. Jaren later, bij de begrafenis van haar pleegmoeder, komt ze achter een vreselijk geheim over haar eigen moeder. Dat verandert haar leven.
‘Een beklemmend boek, tot het einde toe spannend, omdat je niet weet waar het naartoe gaat. Prachtig invoelend geschreven en duidelijke, heldere taal.’

Vallen is als vliegen | Manon Uphoff

Het tweede boek (bespreking in november 2020) is volgens velen hét literaire boek van het afgelopen jaar. De verteller kijkt terug op het misbruik door haar vader van haar en haar (stief)zusjes en de gevolgen daarvan. Ze vertelt haar verhaal niet recht toe recht aan, maar strooit de informatie in brokken door het boek op een toon die woede verraadt, maar die ook een grijs gebied aangeeft.
‘Heel knap, de tekst die Uphoff gebruikt, terwijl de boodschap en het verhaal drie lagen diep verstopt zitten. De vele literaire verwijzingen maken het daarbij extra boeiend. Ik had de behoefte om het direct opnieuw te gaan lezen. Dit boek vraagt wat meer inspanning van de lezers, maar het is de moeite waard.’

Lanny | Max Porter

En dan in januari 2021 het bijzondere jongetje Lanny. Samen met zijn ouders, de bewoners van een Engels plattelandsdorp, een oude kunstenaar en een tijdloos mytisch wezen bevolkt hij een bijzonder boek. Hier en daar dansen de zinnen erdoorheen.
‘Wat een verrassing, zowel vorm als inhoud! Klein maar fijn. Origineel, poëtisch, filosofisch, gelaagd, fantasierijk….. maar vooral ook liefdevol. Een mooi pleidooi tegen kleinzieligheid.’

Op aarde schitteren we even | Ocean Vuong

En ten slotte, in maart 2021, is het tijd voor deze lange brief van een 28-jarige zoon aan zijn Vietnamese moeder die niet kan lezen. Een getuigenis van een problematische maar onmiskenbare liefde tussen een alleenstaande moeder en haar zoon en ook een genadeloos eerlijk onderzoek naar ras, klasse en mannelijkheid.
‘Een schitterende debuutroman van een intelligente Vietnamees-Amerikaanse schrijver; helder en prachtig taalgebruik, ingetogen, ontroerend, poëtisch, boeiend en interessant. Voor de leesliefhebber valt er veel te genieten. Ik vermoed dat een goede bespreking nog veel meer moois naar boven kan halen. Een aanrader voor onze club!’

Het vijfde boek

Sinds een paar jaar kiezen onze deelnemers zelf een vijfde boek uit een aanbod van een aantal titels die de boekencommissie selecteert. Op het keuzelijstje staan ook altijd andere genres dan de literaire roman: poëzie, geschiedenis, een graphic novel, journalistiek, een klassieker, een biografie…

Hoe we aandacht aan het vijfde boek besteden, hangt van het gekozen boek af. Maar op een of andere manier besteden we er aandacht aan.

In seizoen 2019-2020 kozen onze deelnemers voor dit boek:

Nobel streven | Frits van Oostrom

Het onwaarschijnlijke maar waargebeurde verhaal van ridder Jan van Brederode. Frits van Oostrom won met dit boek de Libris Geschiedenisprijs 2018. Hij geeft niet alleen een boeiende levensbeschrijving van Jan van Brederode, maar ook inzicht in het leven in de Middeleeuwen en een inkijkje in de keuken van de mediëvist.
Rond 1372 kwam op het luisterrijke kasteel Santpoort Jan van Brederode ter wereld in de meest gezegende omstandigheden een kleine veertig jaar later sneuvelde hij roemloos, als ridderlijke huurling, in de fameuze Slag bij Azincourt. In een meeslepend verhaal reconstrueert Frits van Oostrom het leven van Jan van Brederode.

Omdat het door het coronavirus niet mogelijk is om op korte termijn een bijeenkomst over dit boek te organiseren, heeft historicus Willemien van Schaick een leeswijzer bij het boek gemaakt, die nog meer verdieping geeft. Je kunt de leeswijzer hier downloaden.   En verder heeft Frits van Oostrom onze deelnemers toegesproken in een video. Bekijk hier de video.

De vijfde boeken van eerdere seizoenen vind je in de historische boekenlijst.

Overzicht sinds 1970

Een overzicht van alle boeken die sinds 1970 bij de SLD besproken zijn, vind je in de historische boekenlijst.